تعدد زوجات یا ستم نکردن بر یتیمان !
|
به نام خدا ستم نکردن به یتیمان یا تعدّد زوجات ؟ از آیه ی سوم سوره ی نساء چه فهمیده می شود ؟ « وآتوا الیتامَی أموالَهم ولا تَتبدّلوا الخبیث بالطیّب ولا تأکلوا أموالهم إلی أموالکم إنّه کان حُوبا کبیراً » 2 « وإنْ خِفتم ألّا تقسِطوا في الیتامَی فانکِحوا ما طابَ لکم من النساء مَثنَی وثلاثَ و رُباع فإن خِفتم ألّا تعدلوا فواحدةً أوما مَلکتْ أیمانُکم ذلك أدنی ألّا تَعولوا » 3 « وآتوا النساءَ صَدُقاتِهنّ نِحلةً فإنْ طِبن لکم عن شيءٍ منه نفساً فکُلوه هَنیئاَ مَریئاً» 4 برگردان : به یتیمان اموالشان را بدهید ، و ناپاک را به پاک تبدیل نکنید ، واموال آن ها را با اموال خودتان نخورید ، این کار گناهی بزرگ است . 2 اگرشمابیم آن دارید که درحق یتیمان نمی توانید به عدالت رفتار کنید پس اززنان پاک دو یا سه یا چهار به عقد خود درآوریدواگر بیم آن دارید که نتوانید میان آنان ( یعنی : زنان ) به عدالت رفتار کنید تنها یک زن بگیرید یا هرچه مالک آن شوید ( یعنی : هرتعداد ازاسیروکنیزمی توانید داشته باشید) این شیوه بهتراست برای شما تا مرتکب ستم نشوید . 3 صَداق ( یعنی : مهریه ) زنان را با رضایت کامل بپردازید واگرزنان بخشی ازآن را ( مهریه را ) با رضایت به شما بخشیدند بگیرید وبخورید واین بر شما خوش وگوارا باد . 4 در آیه ی دوم فرمان آمده است که اموال یتیمان باید ( وقتی که به سن رشد می رسند ) به آن ها پرداخت شود وکسی حق ندارد خبیث ( یعنی : خوردن مال یتیمان ) را طیب وپاک تصور کند وبرای خودش این حق را قائل شود که در آن تصرف کند وهمانطور که مال خودش را می خورد مال یتیمان را هم بخورد . این کار قطعا گناه بزرگ است . در آیه ی سوم فرمان آمده است که اگر در کار یتیمان نمی توانید به عدالت رفتار کنید می توانید برای رسیدن به این مقصود چند زن اختیار کنید و البته تا چهارزن نه به رسم جاهلیت بی حد واندازه ، اگر بیم دارید که نتوانید میان زنان به عدالت رفتارکنید فقط یک زن اختیار کنید یا کنیز به هر تعدادی می توانید داشته باشید . این روش عمل کردن برای این است مرتکب ظلم وستم در حق زنان نشوید . در آیه ی چهارم فرمان آمده است که مهریه زنانتان را با طیب خاطر و رضایت باطنی پرداخت نمایید واگر زنان مقداری از این مهریه را به شما بخشیدند می توانید از آن ها استفاده کنید وبرشما خوش وگواراباشد . |
|
نگاهی گذرا به ترکیب آیه ی 3 إن : ادات شرط / خفتم : فعل و فاعل ، فعل شرط / ألّا تقسِطوا في الیتامَی : مصدر مؤوّل ، مفعول به ومنصوب محلا / فانکحوا : فاء جواب شرط و انکحوا : فعل و فاعل ، جمله ی فعلیه جواب شرط / ما : مفعول به ومحلا منصوب / طاب لکم : صله ی موصول / مثنی : حال مفرد ومنصوب تقدیرا و ... . / إن خفتم : مثل گذشته / ألا تعدلوا : مفعول به / فواحدة : فاء : حرف جواب شرط ، واحدة : مفعول به برای فعل محذوف ( انکحوا ) أو : حرف عطف برای اباحه / ما : عطف بر واحدة / ملکت أیمانکم : صله ی موصول . ازمعنی وترکیب بندی آیه چه فهمیده می شود ؟ ازمعنی وترکیب بندی آیه فهمیده می شود که : موضوع آیه پرهیزازستم کردن به یتیمان می باشد ؛ اختیار کردن دو یاسه یاچهارزن مشروط به فعل شرط است یعنی درصورت وجود یتیمانی درخانه ی مرد وبه عدالت رفتار نکردن مرد با یتیمان است . حالا چون فعل شرط موجود نیست پس جواب شرط نیزموضوعیت خود را ازدست می دهد . ودرادامه ، آیه شرط دیگری نیزآورده است که همه ی راه ها رابه روی تعدد زوجات ادعایی بعضی را بسته است . اگر ترس آن دارید که به عدالت نمی توانید رفتارکنید پس یک زن بگیرید . کسی که نمی تواند درحق یتیمان به عدالت رفتارکند ، درحق زنان هم نمی تواند به عدالت رفتارکند . چنین شخصی دیگردارای صفت عدالت نیست وصفت عدالت ازجمله صفاتی است که هرازگاهی نیست بلکه سرشت و طبع افراد است ؛ کسی که نشان داد حتی یک باربه عدالت رفتارنکرد امید آن نیست که بتواند بارهای دیگربه عدالت رفتارکند . آیه گرچه درآغازمیدان را فراخ نشان داد وفضارا بازنمود ودرنتیجه طمع کاران وحریصان وارد گود شدند اما با ذکرصفت عدالت ،عرصه رابرداوطلبان چنان تنگ کرد که از آن روی برتافتند و به یک زن بسنده کردند . چطورشدکه علما در طول سده ها این آیه را ، آیه ی تعدد زوجات نامیدند وصدروذیل آیه را فراموش کردند ؟ خدا می داند! ممکن است ازآن رو باشدکه بضاعت علمی اندکی داشتند یا شاید پروای تابعین ، آنان را ازگفتن همه ی حقایق باز می داشت ویا شاید حوایج آنان نیزازاین رهگذرنیک برآورده می شد ! الله أعلم بالصواب . |
