ارتداد و اعدام ؟!
ارتداد و اعدام ؟!
اگر مسلمانی در جوامع اسلامی بخواهد به هر دلیلی کیش وآیین خودش را تغییر دهد با سد ومانع بزرگی به نام « ارتداد » برخورد می کند . این کلمه در چنین جوامعی اگر بر کسی گذاشته شود ، زندگی وحیاتش درخطر است وهر آن ممکن است کسی از گوشه ای بلند شود و فرمان قتل صادره ازسوی توبه فرمایان را اجرا کند . در این صورت خودش را به خیال واهی به بهشت نزدیک می کند و مقتول را به جهنم . آیا واقعا چنین است ؟ این فرمان از کجا آمده است ؟ اصلا ارتداد یعنی چه ؟ مرتدّ کیست ؟ حکم مرتد چیست ؟ آیا اگر به متن صریح دین – قرآن مجید - مراجعه کنیم ، چنین حکمی را می یابیم ؟
ردّ : راغب اصفهانی در کتاب « المفردات في غریب القرآن » می گوید :
الردّ صَرفُ الشّیء بذاتِه أو بحالةٍ من أحواله ؛ یُقالُ : رَددتُه فارتدَّ .
رد برگشت دادن چیز یا به ذات نخستینش است یا برگشت دادن به حالتی از احوالش ، گفته می شود : برگشتش دادم پس برگشت . – یعنی یا خود چیز را برگرداندم وبرگشت ، و یا آن را از حالتی به حالتی برگرداندم پس به آن حالت برگشت – .
سید علی اکبر قرشی در کتاب « قاموس قرآن » این دو آیه را مثال می آورد : فرَدَدناهُ إلی أمّه کَي تَقرَّ عَینُها ؛ احزاب- 25 . پس او را – موسی را – به مادرش برگرداندیم تا چشمش روشن شود ( این مثال برای برگشت دادن ذات چیز است که موسی باشد )
و « ویَردُّوکم بعد إیمانکم کافرین »؛ آل عمران 100 . وشما را پس از ایمان آوردن کافر می سازند . ( این مثال برای برگشت دادن حالتی از احوال یک چیز است ، یعنی ایمانشان به کفر بدل می شود )
«راغب» در ادامه می گوید : والارتدادُ والرِّدِة الرّجوعُ في الطریق الذي جاءَ منه لکنّ الرّدّة تَختصُّ بالکفر والارتدادَ یُستَعمَلُ فیه و في غیره . یعنی : وارتداد وردة برگشت به راهی است که از آنجا آمده است اما ردة به کفر اختصاص دارد ولی ارتداد در کفر وغیر کفر به کار می رود .
و« راغب » برای ارتداد ، این دو آیه را مثال می آورد و می گوید : « یا أیّها الذین آمَنوا مَن یَرتَدَّ منکم عن دینه ... »( مائده- 54 ) وهو الرّجوعُ من الاسلام إلی الکفر ، ... وقولُه تعالی : « ولا تَرتدّوا علی أدبارکم ... »(مائده- 21 ) أي إذا تَحقّقتم أمراً وعرفتم خیراً فلا ترجعوا عنه . یعنی : «ای کسانی که ایمان آوردید هر که از شما از دین خود برگردد... » واین آیه رجوع از اسلام به کفر را می رساند ، ... و سخن خداوند برین : « وپشت مکنید ... » یعنی اگر چیزی را محقق دیدید وخیرش دانستید از آن بر نگردید .
آنچه در این کوتاه سخن مراد است ردّ و ردّة نیست چون این ماده ناظر بر کسی است که دیگری را با خود به سویی که می خواهد می برد بلکه مراد ماده ی ارتداد است که ناظر بر خود شخص وگزینش اوست واین اصطلاح است که در جوامع اسلامی پیامد های ناگواری به همراه دارد . اگر به آیات زیر که درآنها ماده ی ارتداد به کار رفته است توجه شود در هیچیک از آنها نیامده است که مرتد باید اعدام شود ودر سخت ترین وتند ترین این آیات ( که آیه 217 سوره ی بقره است ) کارهای مرتد را بیهوده دانسته و مرتد را به عذاب اخرتی هشدار داده است . پس حکم اعدام از کجا آمده است ؟!
ارتداد 8 بار به شکل های مختلف ومعانی مختلف در قرآن مجید به کار رفته است . وآن بدین ترتیب است :
1- یرتدد= مرتد شود ( بقره،217 ) ومَن یرتدد منکم عن دینه فیَمُت وهو کافرٌ فأولئک حَبطَت أعمالُهم في الدنیا والآخرة و أولئک أصحابُ النار هم فیها خالدون . و هر کس از شما از دین خود برگردد وبه حال کفر باشد تا بمیرد چنین اشخاص اعمالشان در دنیا وآخرت باطل گردید و آنان اهل جهنمند ودر آن همیشه معذب خواهند بود .
2- ارتدَّ = شد ؛ که از معنی مورد نظر دور است ( یوسف، 96 ) فلمّا أن جاءَ البشیرُ ألقاهُ علی وجهه فارتدَّ بصیراً . پس از آن که بشیر بشارت یوسف آورد وپیراهن او را به رخسارش افکند پس ( یعقوب ) بینا شد .
3- ارتدّا = برگشتند ( کهف، 64 )قال ذلک ما کنّا نَبغِ فارتدّا علی آثارهما قَصصاً . موسی گفت آنجا همان مقصدی است که درطلب آنیم واز آن راهی که آمدند به آنجا برگشتند .
4- ارتدّوا = پشت کردند ( محمد، 25 ) إنّ الذین ارتدُّوا علی أدبارهم من بعد ما تَبَیَّنَ لهم الهُدی الشیطانُ سَوَّلَ لهم وأملَی لهم . آنان که پس از بیان شدن راه هدایت برآنها باز به دین پشت کرده ومرتد شدند ، شیطان کفر را در نظرشان جلوه گر ساخت وبه آمال و آرزوهای دراز فریبشان داد .
5- لاترتدّوا = پشت مکنید ( مائده،21 ) یا قومِ ادخُلوا الأرضَ المُقدّسة التي کتَبَ اللهُ لکم ولا تَرتدّوا علی أدبارکم فتَنقلبوا خاسرینَ . پس ای قوم من به سرزمین مقدسی که خدا سرنوشت گردانید داخل گردید وپشت به حکم مکنید که زیانکار می شوید .
6- یرتدّ= برگردد (مائده، 54 ) یا أیّها الذین آمَنوا مَن یَرتدّ منکم عن دینه فسوف یأتي اللهُ بقومٍ یحبّهم ویُحبّونه . ای گروهی که ایمان آوردید هر که از شما از دین خود برگردد بزودی خدا قومی را که دوست دارد وآنها نیز خدا را دوست دارند بر می انگیزد .
7- یرتَدُّ= بر نمی گردد ( ابراهیم، 43 ) مُهطعینَ مُقنعي رؤوسهم لا یَرتدَّ إلیهم طَرفُهم وأفئدتُهم هواءٌ . ( آن ستمکاران ) شتابانند و سر به بالا هستند و چشم هایشان بر هم نمی زنند( پلک چشمانشان برنمی گردند ) و دلهایشان خالی از خرد است .
8- یرتدَّ = برگردد (نمل،40 ) قال الذي عنده علمٌ من الکتاب أنا آتیک به قبل أن یَرتدَّ إلیک طَرفُک . وآم کسی که به علم کتاب الهی دانا بود گفت من پیش از آن که چشم بهم زنی ( پلک چشمانت به هم برگردند ) آن را بدینجا آرَم .
