مرد و زن یک جنس به حساب می آیند یا دو جنس ؟
یا أیّها الناسُ اتقوا ربّکم الذي خلقکم من نفس واحدة و خلق منها زوجها ...
آیه 1 از سوره نساء ( 4 )
برگردان : ای مردم از ( معصیت ) پروردگارتان بپرهیزید که شما را از نفس واحد آفرید و از آن نفس ، همسرش راآفرید.
مراد از نفس : منظور از نفس به باور همه مفسران " آدم " است . با آن که ( آدم ) لفظی مذکر است ولی صفت آن به شکل مؤنث آمده است ؛ چون در این جا رعایت حال صیغه شده است که مؤنث می باشد .
( وخلق منها زوجها ) مراد از زوج ، حواء می باشد . از این آیه بر می آید که واژه ی زوج در معنای زن هم به کار می رود همانطور که در دیگر آیات به کار رفته است . ازجمله : یاآدم اسکن أنت و زوجک الجنة .
بیشتر مفسران بر این باورند که حواء از یکی از دنده های آدم خلق شده است .واز پیامبر روایت شده است که فرمود : خلقت المرأة من ضلع من أضلاع آدم إن أقمتها کسرتها وإن ترکتها و فیها عوج استمتعت بها .
برگردان : زن از یکی از دنده های آدم آفریده شده است اگر آن را راست گردانی می شکند واگر آن را به همراه کژی رها سازی از آن بهره مند خواهی شد .
(پس زن از دنده ی کج ساخته شده است و راست ودرست کردن آن شدنی نیست – خدا می داند )
از امام باقر ( ع ) روایت است که فرمود : إن الله تعالی خلق حواء من فضل الطینة التي خلق منها آدم .
برگردان : براستی خداوند برین حوا را از زیادی گلی آفریدکه آدم را از آن آفرید .
چرایی بازگشت ( عطف ) در آیه ؟ یا - خلق منها زوجها – بازگشت دارد به یک محذوف : من نفس واحدة ( أنشأها ) و خلق منها زوجها .یعنی آن را از خاک آفرید و همسرش حواء را از یکی از دنده هایش آفرید . ویا بازگشت دارد به ( خلقکم )
اگر نفس را آدم بدانیم ( همانطور که فرموده اند) در این صورت حوا را منطقا باید جزئی ازوی بدانیم .در نتیجه ما دو جنس داریم جنس نخست که عالی است و جنس دوم که دانی است . وچقدر این تعبیرات به حقیقت نزدیک است خدا می داند .
منابع :
1 – تفسیر مجمع البیان ، جزء سوم ، دارالمعرفة ، چاپ نخست 1986 - 1406
2 – تفسیر الکشاف ، الزمخشری ، جاد الله ، جزء اول ، نشر ادب الحوزة .
